Keusahawanan wanita memainkan peranan penting dalam pembangunan ekonomi, penciptaan pekerjaan, dan pengurangan kemiskinan. Di Kelantan, sebuah negeri yang terkenal dengan tradisi budaya dan perniagaan yang kukuh, usahawan wanita telah menyumbang secara aktif kepada ekonomi tempatan.
Keusahawanan wanita memainkan peranan penting dalam pembangunan ekonomi, penciptaan pekerjaan, dan pengurangan kemiskinan. Di Kelantan, sebuah negeri yang terkenal dengan tradisi budaya dan perniagaan yang kukuh, usahawan wanita telah menyumbang secara aktif kepada ekonomi tempatan. Walaupun mempunyai potensi yang besar, mereka menghadapi pelbagai cabaran yang menghalang pertumbuhan perniagaan mereka. Artikel ini membincangkan halangan yang dihadapi oleh usahawan wanita di Kelantan serta strategi kejayaan utama yang boleh memperkasakan mereka dalam persekitaran perniagaan yang kompetitif.
Salah satu cabaran utama bagi usahawan wanita di Kelantan ialah akses terhad kepada modal dan sumber kewangan. Banyak perniagaan yang dimiliki wanita menghadapi kesukaran mendapatkan pembiayaan disebabkan kekurangan cagaran, tahap literasi kewangan yang rendah, serta dasar pinjaman yang ketat daripada institusi kewangan (Fatimah & Rahim, 2022). Walaupun terdapat inisiatif kerajaan seperti skim TEKUN Nasional dan program pembiayaan SME Bank untuk membantu usahawan wanita, ramai masih menghadapi kesukaran mendapatkan modal yang mencukupi bagi mengembangkan perniagaan mereka. Selain itu, kerajaan Malaysia melalui Bank Negara Malaysia telah memperkenalkan inisiatif seperti Targeted Relief and Recovery Facility (TRRF) bagi menyokong perniagaan kecil, termasuk yang dikendalikan oleh wanita.
Norma sosial dan bias jantina turut menjadi cabaran utama. Peranan tradisional gender dalam masyarakat Kelantan sering meletakkan wanita dalam tanggungjawab utama menguruskan keluarga, yang seterusnya mengehadkan masa dan sumber mereka untuk mengembangkan perniagaan. Kajian menunjukkan bahawa norma gender mempengaruhi penyertaan wanita dalam perniagaan dan menghadkan akses mereka kepada rangkaian profesional serta peluang pasaran (Ahmad & Xavier, 2021). Untuk mengatasi cabaran ini, Kementerian Pembangunan Usahawan dan Koperasi (MEDAC) telah memperkenalkan program pemerkasaan seperti Program Pembangunan Keusahawanan Wanita (WEDP) bagi meningkatkan penyertaan wanita dalam perniagaan.
Selain itu, ramai usahawan wanita di Kelantan menjalankan perniagaan dalam sektor tradisional seperti pengeluaran makanan, kraftangan, dan peruncitan. Namun, kekurangan kemahiran digital dan pengurusan perniagaan boleh menghalang mereka daripada mengembangkan perusahaan mereka (Kamaruddin et al., 2023). Pengetahuan yang terhad dalam pemasaran digital, e-dagang, dan pengurusan kewangan menyebabkan mereka sukar bersaing dalam landskap perniagaan moden. Malaysian Digital Economy Corporation (MDEC) telah memperkenalkan program seperti eUsahawan untuk memberikan latihan dan bimbingan kepada usahawan wanita mengenai pemasaran digital dan pengembangan perniagaan.
Akses yang terhad kepada peluang pasaran juga merupakan halangan utama. Usahawan wanita sering menghadapi kesukaran menembusi pasaran yang lebih luas di luar komuniti tempatan mereka. Peluang rangkaian yang terhad, hubungan pasaran yang tidak mencukupi, dan penyertaan yang kurang dalam acara perdagangan mengurangkan keupayaan mereka untuk memperluaskan pangkalan pelanggan. Selain itu, persaingan daripada perniagaan yang lebih besar dan produk import turut mencabar keupayaan mereka untuk mengekalkan dan mengembangkan perusahaan mereka. Kerajaan, melalui agensi seperti SME Corp Malaysia, telah memperkenalkan program Tunas Usahawan Belia Bumiputera (TUBE) bagi meningkatkan akses pasaran dan menyediakan peluang pemadanan perniagaan untuk usahawan wanita.
Bagi mengatasi kekangan kewangan, usahawan wanita perlu digalakkan menyertai program literasi kewangan yang meningkatkan pemahaman mereka mengenai bajet, pelaburan, dan pengurusan kredit. Selain itu, agensi kerajaan dan institusi kewangan perlu mempermudah proses permohonan pinjaman serta menyediakan lebih banyak pilihan pembiayaan mikro yang sesuai untuk usahawan wanita. Kajian menunjukkan bahawa pendidikan kewangan dapat meningkatkan kelangsungan perniagaan dan mengurangkan kadar kegagalan pembayaran pinjaman dalam kalangan usahawan wanita (Hassan et al., 2022).
Penggunaan teknologi digital dan platform e-dagang boleh meningkatkan prospek perniagaan usahawan wanita secara signifikan. Program latihan dalam pemasaran digital, penjenamaan media sosial, dan jualan dalam talian boleh membantu mereka mencapai khalayak yang lebih luas. Inisiatif kerajaan seperti program e-dagang MDEC dan Digital Malaysia harus dipromosikan dengan lebih meluas bagi menggalakkan lebih ramai usahawan wanita menerima pakai pendigitalan. Kajian menunjukkan bahawa penggunaan teknologi digital meningkatkan kecekapan perniagaan dan pengembangan pasaran bagi perniagaan yang dikendalikan oleh wanita (Rahman & Amin, 2023).
Program pembangunan kapasiti yang menumpukan kepada keusahawanan, kepimpinan, dan pembangunan perniagaan harus diperluaskan bagi menyokong usahawan wanita di Kelantan. Mewujudkan program bimbingan di mana usahawan berpengalaman membimbing dan menyokong pemilik perniagaan wanita yang baru boleh membantu membina ekosistem keusahawanan yang lebih kukuh. Universiti, inkubator perniagaan, dan agensi kerajaan perlu bekerjasama untuk menyediakan latihan dan bimbingan yang disasarkan. Kerajaan juga telah melancarkan Dasar Keusahawanan Nasional (NEP) 2030 yang merangkumi strategi sensitif jantina bagi menyokong usahawan wanita.
Selain itu, mencipta lebih banyak peluang untuk usahawan wanita menyertai pameran perdagangan, forum perniagaan, dan acara rangkaian boleh membantu mereka membina perkongsian strategik dan mengakses pasaran baharu. Agensi kerajaan dan persatuan industri perlu memudahkan kerjasama antara usahawan wanita dengan syarikat lebih besar bagi meningkatkan integrasi rantaian bekalan dan pengembangan pasaran. Kajian menunjukkan bahawa rangkaian perniagaan yang kukuh menyumbang secara signifikan kepada kejayaan keusahawanan dengan menyediakan maklumat pasaran dan peluang kerjasama (Sulaiman et al., 2022).
Dari segi dasar, kerajaan harus terus memberi tumpuan kepada pembangunan ekonomi yang inklusif jantina dengan melaksanakan langkah-langkah yang menyokong usahawan wanita. Inisiatif seperti sokongan penjagaan anak, pengaturan kerja yang fleksibel, dan program geran yang disasarkan dapat membantu wanita mengimbangi aspirasi keusahawanan dengan tanggungjawab keluarga. Selain itu, pihak berkuasa tempatan perlu berusaha mengurangkan halangan birokrasi yang menyukarkan pendaftaran dan pengembangan perniagaan yang dikendalikan oleh wanita. Strategi Kesaksamaan Jantina Malaysia oleh Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat bertujuan untuk mengintegrasikan dasar yang responsif jantina bagi menyokong penyertaan ekonomi wanita (Ministry of Women, Family and Community Development, 2023).
Usahawan wanita di Kelantan memainkan peranan penting dalam merangsang pertumbuhan ekonomi dan pembangunan komuniti. Walaupun mereka menghadapi pelbagai cabaran, sokongan yang disasarkan dan intervensi strategik dapat membantu mereka mengatasi halangan dan mencapai kejayaan yang mampan. Dengan meningkatkan akses kepada sumber kewangan, memanfaatkan teknologi digital, memperkukuh pendidikan dan bimbingan, memperluaskan peluang pasaran, serta menggalakkan dasar inklusif jantina, Kelantan dapat terus memperkasakan usahawan wanitanya. Apabila lebih ramai wanita menceburi bidang keusahawanan, landskap ekonomi negeri ini akan terus berkembang, menyumbang kepada matlamat pembangunan negara yang lebih luas. Kajian masa depan perlu memberi tumpuan kepada kesan jangka panjang transformasi digital dan inisiatif keterangkuman kewangan terhadap usahawan wanita di Kelantan.
Ahmad, N. H., & Xavier, S. R. (2021). Women entrepreneurship in Malaysia: Challenges and policy implications .
Fatimah, S., & Rahim, M. (2022). Financial inclusion and women entrepreneurs: Examining access to credit in Malaysia .
Hassan, R., et al. (2022). The role of financial literacy in sustaining women-led businesses .
Kamaruddin, N., et al. (2023). Digital entrepreneurship and women’s business growth in Malaysia .
Ministry of Women, Family and Community Development. (2023). Malaysia's gender equality strategy .
Rahman, H., & Amin, S. (2023). E-commerce adoption and business success among women entrepreneurs .
Sulaiman, R., et al. (2022). The impact of business networking on entrepreneurial success .
